07 juni 2018
Willemijn Verloop stond aan de wieg van War Child, en helpt nu sociale ondernemingen vooruit met Social Enterprise NL en Social Impact Ventures. In haar nieuwe boek Zaken die je raken, dat ze samen met Mark Hillen en Kaat Peters schreef, laat ze zien dat kleine sociale ondernemingen meer impact hebben dan je op het eerste gezicht zou denken. De vergelijking met lokale energie-initiatieven dringt zich op. “De verandering moet van onderop komen.”
Hoe kwam je tot de overstap van War Child naar sociale ondernemingen?
“Voor War Child werd heb ik me altijd met ongelofelijk veel liefde ingezet; ik zit er nog steeds in de raad van toezicht. Maar ik voelde een groeiende behoefte om maatschappelijke vraagstukken meer vanuit ondernemerschap te benaderen, zonder afhankelijk te zijn van geefgeldstromen. En ik zie heel veel kansen voor die ondernemende aanpak, of het nu gaat om het terugdringen van jeugdwerkloosheid is of het bevorderen van sociale cohesie of de versnelling van de energietransitie. Juist omdat bij ondernemen marktmechanismen bepalend zijn en dat leidt tot efficiëntie en innovatiekracht. Bij NGO’s is dat nog weleens lastig.”
Wat wil je met de ondersteuning van sociale ondernemers bereiken?
“Uiteindelijk is mijn drijfveer de zoektocht naar een eerlijke, inclusieve samenleving met een circulaire economie die goed is voor alle mensen en daarmee ook voor het milieu. Dat klinkt heel hippie-achtig, maar het is wel de rode draad in mijn loopbaan. De sociaal ondernemers van nu zie ik als de koplopers die daarnaar toe werken. Ze bewijzen dat businessmodellen met een duidelijk maatschappelijk doel zowel maatschappelijke als financiële waarde kunnen leveren. Ze worden niet per se de grootste spelers in de markt, maar laten wel zien hoe het óók kan, inspireren daarmee anderen en initiëren de transitie. Dat is belangrijk. Voor ons gaat het erom dat die ontwikkelingen die zij in gang zetten, mainstream worden. Of dat nou op de kapitaalmarkt is of in het onderwijs, het moet overal doordringen. Ik vind het echt van de gekke dat bedrijven vandaag de dag nog trots zijn als ze maatschappelijk verantwoord ondernemen; dat zou de standaard moeten zijn. Je zou ze moeten beboeten als ze dat niet doen!”
Wat kunnen Buurkrachtbuurten leren van sociaal ondernemerschap?
“Voor mij is de energietransitie een relatief nieuw veld. Er is in Nederland een hoop ambitie in wijken die het heft zelf in handen willen nemen en ook bij jonge bedrijven zoals VandeBron. Ik zie veel jonge zonne- en windenergie-initiatieven, vanuit buurten en vanuit ondernemers. Die gáán gewoon, ondanks dat de stimulans in Nederland niet van de overheid komt. In die zin zie ik eigenlijk vooral overeenkomsten tussen die buurten en ondernemers: ze wachten niet af, maar nemen zelf de regie. Die beweging van onderop is heel belangrijk, en je ziet deze ook op andere thema’s zoals de zorg of de leefbaarheid. Als mensen daarin samen optrekken, draagt dat bij aan een stevige samenleving. Bovendien helpt het de vaart in ontwikkelingen te brengen.”
Hoeveel impact heeft dat?
Heel veel. Dat is precies de boodschap van Zaken die je raken. Daarin zetten we uiteen hoe kleine spelers die soms toch een beetje weggezet worden als schattig, uiteindelijk een veel grotere impact hebben dan binnen hun eigen onderneming alleen. Het boek gaat over het butterfly-effect: een vlinder die aan een kant van de wereld zijn vleugels uitslaat, kan uiteindelijk aan de andere kant van de wereld een tornado teweegbrengen. Een klein initiatief in de wijk, een kleine onderneming kan enorme invloed hebben op een heleboel grote spelers. Denk aan Kromkommer, een initiatief van drie meiden die vergeten groenten een plek willen geven. En daarmee, doordat ze iets in gang gezet hebben dat snel geadopteerd werd door anderen, een revolutie hebben veroorzaakt in de schappen van de grote supermarkten. Zo laten we meer voorbeelden zien van hoe kleine initiatieven bijdragen aan de oplossing van grote problemen, waaronder de energietransitie.”
Draag je privé ook al bij aan de energietransitie?
“Laatst heb ik online de test van Babette Porcelijn ingevuld om mijn verborgen impact in kaart te brengen. Op alle niveaus zat ik goed: ik pak vaak de fiets in plaats van de auto, ben nog niet helemaal vegetariër maar probeer te minimaliseren met vlees, en ondanks dat ik in de binnenstad van Amsterdam woon heb ik mijn huis toch zo goed mogelijk laten isoleren. Alleen met vliegen vlieg ik letterlijk uit de bocht. Daar moet ik toch nog iets aan doen. Ik probeer ook mijn kinderen bewustzijn bij te brengen van wat consumptie betekent: hoeveel water kost het nou om een spijkerbroek te maken? Wat is de footprint van een vliegreis? Dat betekent niet dat we nooit meer buiten de berijdbare of betreinbare grenzen reizen. Ik heb nooit de ambitie gehad om roomser te zijn dan de paus, maar ik wil ook weer niet aan de ene kant bijdragen aan oplossingen van vraagstukken terwijl ik aan de andere kant een van de vervuilers bent. You have to walk the talk.”
