Gepubliceerd op 27 oktober 2020

De Beurs van Berlage is een symbolische plek om vertegenwoordigers uit de sector van non-bancaire financiers te laten samenkomen voor een rondetafelgesprek, het derde dat het Ondernemersbelang over dit thema organiseerde in minder dan een jaar Symbolisch voor de snelle veranderingen in de wereld van het geld, want in het majestueuze gebouw herinneren enkel nog de grote zaal en de namen van de kleinere aan de beurshandel die hier vroeger plaatsvond. De effectenbeurs is een virtuele geworden, zoals de technologie achter het internet ook een revolutie heeft ingeluid in het beoordelen van kredietaanvragen en een compleet nieuwe sector van non-bancaire financieringsbedrijven in het leven heeft geroepen. Buiten is Amsterdam rustiger dan normaal op deze tijd en in dit seizoen, maar al drukker dan tijdens de maanden van de eerste lockdown. De economie is de voorbije zomermaanden weer op gang gekomen, maar er hangt nog altijd veel onzekerheid over de markt. Ondernemers die een krediet aanvragen zijn vandaag de dag een beetje vergelijkbaar met patiënten die hun bloeddruk laten meten bij de huisarts: bij de meerderheid is ze nog op een gezond niveau maar bij een toenemend aantal al te hoog.

PARADOXALE SITUATIE

Quido Schaafsma, directeur van Active Finance, ziet zowel de gezonde als de ongezonde bedrijven komen aankloppen: “We ervaren een tweedeling. We hebben te maken met ondernemers die door gaan met hun investeringsplannen en dat ook kunnen. Voor hen zijn de hoogtijdagen niet voorbij. En we zien ondernemers die een stap terug zetten, vaak uit sectoren die in hun geheel zwaar getroffen zijn, met teveel personeel en te weinig omzet. Voor hen is de laagconjunctuur al begonnen.”

Hans Eelman van Credion ziet ook een andere tweedeling. “De behoefte aan financiering van werkkapitaal loopt terug, die aan overbruggingskrediet op en hele sectoren hebben het moeilijk, met name die van de evenementen en de horeca. Tegelijk is er heel veel liquiditeit in de markt en is er heel veel kapitaal dat op zoek is naar rendement. De problemen vertalen zich niet in meer faillissementen, wat je zou mogen verwachten. Het is eigenlijk een paradoxale situatie.” Quido Schaafsma vond dat die puntig wordt samengevat in een antwoord dat een ondernemer hem gaf op de vraag hoe hij er voor stond: “ ‘Ik ben nog nooit zo liquide geweest,’ hoorde ik hem zeggen.”

SALE & LEASEBACK

Eva Herrenauw, Program Manager Broker Partners bij Beequip, zegt dat zij en haar collega’s in de eerste weken van de Ccoronoacrisis vooral heel veel persoonlijke contact hebben gehouden met hun klanten. De schrik zat er goed in. Maar daarna volgden de rationele reacties. “De afgelopen maanden hebben zich bij ons, naast de MKB firma’s die traditioneel tot onze doelgroepen behoren, steeds meer grotere bedrijven aangemeld, ondernemingen die hun rollend materieel via een sales & leaseback operatie als onderpand hebben gebruikt voor werkkapitaalfinanciering. Bedrijven hebben ook meer oog voor de mogelijkheden van gebruikte apparatuur en kopen niet automatisch meer nieuwe machines. Dat laatste zien we dan met name gebeuren in die sectoren waar het business as usual is. De bouw gaat namelijk gewoon door en de logistiek maakt veel veranderingen door.”

BUSINESSMODEL BIJSTELLEN

De beschikbaarheid van zoveel liquiditeit, via de uitgebreide steunmaatregelen van de overheid, heeft alle negatieve beslissingen helpen uitstellen, meent Frank Reijn, van Togather Finance. “Dat heeft bedrijven tijd en gelegenheid gegeven om eventueel hun businessmodel bij te stellen. Een mooi voorbeeld vind ik dat van een Amsterdamse horecaondernemer die constateerde dat het vele thuiswerken hem een mogelijkheid bood zijn zaak aan te bieden als alternatieve werkplek. Je huurt een zitplaats en tafel voor een uur of een halve dag, inclusief koffie, thee en bediening. Op die manier kon hij de terugloop compenseren vanuit het wegvallen van lunches en andere zakelijke klandizie. Niet iedere horecaondernemer komt op zo’n idee of kan het waarmaken maar zulke zaken krijgen wel een nieuwe levensvatbaarheid in deze moeilijke tijd.”

BAZOOKAFASE

De steunmaatregelen die de overheid direct na het uitbreken van de pandemie heeft aangekondigd hebben hun werk gedaan, maar of je ze nu vergelijkt met een parachute om de val te dempen of een luchtmatras om te blijven drijven, feit is dat ze tijdelijk zijn. Vroeg of laat moet de ondernemer zich schrap zetten voor de landing of gaat het ventiel er uit. “Dat moment breekt aan vanaf 1 januari 2021,” meent Victor Verstappen, adviseur en partner bij BDO. “Ongeacht wat er nog aan hulp vanuit de overheid komt, dan is de huidige bazookafase van de steunmaatregelen voorbij.

Vanaf volgend jaar moeten de uitgestelde belastingen worden ingelopen, komen de aflossingen van bestaande leningen bovenop de extra uitgaven aan bijvoorbeeld transitievergoedingen voor afvloeiend personeel. De vraag naar kapitaal zal dus niet kleiner worden, maar de vraag naar de goederen of diensten die veel bedrijven leveren helaas wel, vrees ik. Er zal ook structureel veel veranderen in de economie, ben ik bang. Nu de paniek bij de ondernemers is weggeëbd, is het belangrijk de effecten van de crisis en de ontvangen steun door te rekenen, om met minder emotie en meer objectiviteit, een beetje als een buitenstaander, naar het bedrijf te kijken en na te gaan wat er nodig is om de output aan te passen aan die veranderende, in veel gevallen ook lagere, vraag.”

NIET IN DE WACHT GEZET

Die objectiviteit kan de non-bancaire financier als geen ander leveren. Hans Eelman herinnert zich de reacties van ondernemers aan het begin van de pandemie. “Die leken op die van elk slechtnieuwsgesprek: de ene ondernemer werd angstig, de andere emotioneel en de derde schoot in actie. Ik kreeg een man aan de lijn die maar herhaalde: ‘Ik ga failliet! Ik ga failliet!’. Ik op mijn beurt herhaalde dat hij niet bankroet zou gaan, dat zijn bedrijf er helemaal niet zo slecht voorstond als hij dacht, en hij is ook niet failliet gegaan, deels dankzij onze hulp.” Ook Eva Herrenauw onderstreept het belang van adviseurs als zijzelf bij deze noodzakelijke aanpassing van businessmodellen. “Bereikbaar blijven, zoveel mogelijk op bezoek gaan bij klanten, dat is waar het nu om gaat in onze bedrijfstak. Ondernemers ervaren nu ook het grote voordeel van relatief kleine organisaties als de onze boven de anonimiteit van de grootbanken. Wij hebben geen 0800 nummers maar persoonsgebonden 06 nummers. Je wordt niet eindeloos doorgeschakeld en in de wacht gezet, en we staren ons niet blind op computermodellen maar gaan uit van de actuele situatie per bedrijf. ‘Ondernemers voor ondernemers’ noemen we dit bij Beequip.”

TERUGBETALEN UIT CASHFLOW

Luuc Mannaerts, CEO van October Nederland, constateert dat veel bedrijven de overstap van de traditionele grootbank naar de non bancaire financier aan het maken zijn en dat de pandemie daarin als versneller heeft gefungeerd. “Wij zien meer goede ondernemingen bij ons aankloppen en verwelkomen ze met open armen, omdat wij in staat zijn door de corona-effecten heen te kijken. De fundamentele gezondheid van een bedrijf wordt niet bewezen door de balans van 2020 maar door de snelheid van herstel na de lockdown. Als het in 2019 al niet goed zat is het de voorbije zeven maanden nog meer verslechterd, maar als het businessmodel gezond was en nu nog evenveel mogelijkheden biedt rendement te genereren, financieren wij graag. De banken hebben daar minder oog voor. Ze worden vooral gedreven door Basel IV: overal waar assets zijn, zijn de banken, maar een lening wordt terugbetaald uit de cashflow, niet uit de zekerheden. En die cashflow, dat is waar wij naar kijken.”

TE HOOGGESPANNEN VERWACHTINGEN

Maar hoe zit het met de robuustheid van de non bancaire financiers zelf? De sector is de voorbije jaren enorm gegroeid, maar in een hoogconjunctuur heb je vanzelf al de wind mee. Is het toeval dat enkele spelers van de Nederlandse markt zijn verdwenen net op het moment dat de conjunctuur sputtert? Volgens Luuc Mannaerts heeft dit meer te maken met de te hooggespannen verwachtingen van de beleggers achter de bedrijven dan met de marktsituatie. “Als de conjunctuur daalt en je stelt je rendementseisen niet bij, dan kun je besluiten dat het geen zin heeft meer kapitaal te verstrekken. Realistische investeerders doen dat wel. De kapitaalverstrekkers van October besloten tijdens de lockdown de rentes en aflossingen drie maanden lang op te schorten – op eigen initiatief . Dat hebben onze klanten enorm gewaardeerd. Maar niet elke investeerder denkt blijkbaar zo.”

BESCHEIDEN RETURN ON INVESTMENT

Roy Split, directeur van Credits, kan dit beamen. “Wij zijn in contact geweest met een verzekeraar die vijfentwintig miljoen wilde funden, omdat het bedrijf iets voor de samenleving wilde doen. Zo’n bedrag lijkt groot maar is eigenlijk klein voor verzekeraars die gewend zijn een veelvoud daarvan in één keer te plaatsen. Toch sprong de deal af, omdat iemand hogerop in de organisatie een rendement van zeven procent eiste. Het is of het een of het ander: of je neemt genoegen met een bescheiden return on investment in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen, of je kiest voor een zo hoog mogelijk rendement. In het laatste geval moet je niet bij ons zijn.”

HET KAN TRANSPARANTER

Victor Verstappen is van mening dat de laagconjunctuur ertoe zal leiden dat bepaalde financiers die hoge rentes aanrekenen en onduidelijke voorwaarden hanteren, zullen verdwijnen. “De cowboys gaan weg, niet dat het er nou zoveel waren of dat er een shake out zal volgen, maar de markt kan altijd nog wat transparanter. Belangrijker zou zijn dat de dominantie van de grootbanken zou verminderen, want een oligopolie is nadelig voor een optimale marktwerking. Na de financiële crisis van 2008 hebben we met zijn allen gehoopt dat dit zou gebeuren, maar het tegendeel is gebeurd. En de banken zijn lang niet altijd zo transparant in hun voorwaarden als ondernemers denken. Het is de taak van met name de oudere en ervaren adviseur de ondernemer daarvoor te waarschuwen. Die ziet enkel de lage rente, de lange looptijd en denkt: ik heb nu geld nodig. De adviseur moet hem laten zien hoe lang hij er aan vast zit en voor hoeveel uiteindelijk. Weer dat doorrekeneffect.”

PROBLEEMKLANTEN

Julian van de Steeg, CEO van BridgeFund, ziet dat dat jonge partijen veel last of voordeel kunnen hebben van de manier waarop hun portefeuille gefund is. “Er zijn nog veel klanten met goede vooruitzichten en investeringsplannen, aan de andere kant neemt het aantal probleemklanten overal toe. De zorg zit niet alleen bij de ondernemers, ook aan de funding zijde. Vooral partijen die door banken gefund zijn hebben hier veel last van. BridgeFund daarentegen slaat een brug tussen stilstaand saldo van geslaagde ondernemers en werkkapitaal voor ambitieuze ondernemers. Geslaagde ondernemers die allemaal eerder een crisis hebben doorstaan. Ze kennen de klappen van de zweep en hebben veel meer begrip voor de huidige situatie van ondernemers. Het algehele belang prevaleert boven het individuele belang. Dat is mooi om te zien.”

VERSTERKT UIT DEZE CRISIS

Julian van de Steeg ziet de huidige crisis als een stresstest voor de jonge, maar snel groeiende sector. Partijen die zaken goed op orde hebben kunnen profiteren en sterker uit de crisis komen. We zien al jaren een terugtrekkende beweging van banken. We hebben ons bestaansrecht te danken aan het onvermogen van grote banken om met hun kostenstructuur en afhankelijkheid van computeranalyses winst te kunnen maken op kleinere, zakelijke kredieten. Maar op een meer sociologisch niveau bewijzen de non-bancaire financiers hun maatschappelijk nut ook door ondernemers het persoonlijke advies te leveren dat de accountmanager van de bank hen twintig jaar geleden gaf en nog eens twintig jaar daarvoor de bankdirecteur zelf. Bij BridgeFund noemen we dat; geautomatiseerd waar mogelijk en menselijk waar wenselijk. Banken blijven het voordeel houden dat ze via de ECB zo goed als gratis geld kunnen lenen en dus altijd goedkoper zijn dan de non-bancaire kredietverleners, maar in tijden van crisis wordt de prijs van geld paradoxaal genoeg minder belangrijk, of is ze, anders gezegd, niet langer het enige criterium. De flexibiliteit en vooral het meedenken van de non-bancaire kredietverstrekkers waren al belangrijke pluspunten en zijn dit, door corona, nog meer geworden. Het kan bijna niet anders of deze expanderende sector komt versterkt uit deze crisis, omdat alleen maar méér MKB ondernemers de weg naar haar weten te vinden.

Quido Schaafsma, directeur van Active Finance: “De paradox van deze crisis hoorde ik in een uitspraak van een ondernemer: ‘Ik ben nog nooit zo liquide geweest.’”

Victor Verstappen, adviseur en partner bij BDO: “Nu de paniek bij de ondernemers is weggeëbd, is het belangrijk de effecten van de crisis op omzet en marge en door te rekenen in combinatie met de toekomstige aflossingen die gedaan moeten worden.”

Luuc Mannaerts, CEO van October: “De fundamentele gezondheid van een bedrijf wordt niet bewezen door de balans van 2020 maar door die van 2019.”

Roy Split, directeur van Credits: “Of je neemt genoegen met een bescheiden return on investment in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen, of je kiest voor een zo hoog mogelijk rendement. Het is het een of het ander.”

Eva Herrenauw, Program Manager Broker Partners bij Beequip: “Liquiditeit is key! Voor het MKB zijn wij altijd open, ook of misschien juist in tijden van corona..”

Hans Eelman, : “De ene ondernemer werd angstig, de andere emotioneel en de derde schoot in actie.”

Julian van de Steeg, CEO van BridgeFund: “De huidige crisis is een stresstest voor de jonge, maar snelgroeiende sector.”

Tekst: Jeroen Kuypers/Fotografie: René Zoetemelk

https://www.ondernemersbelang.nl/landelijk/kennisbank/de-prijs-van-het-geld-is-niet-allesbepalend/?utm_source=Newsletter&utm_medium=email&utm_content=Alternatieve+financieringen+in+coronatijd&utm_campaign=RTG+week+44