Vandaag gebeld, morgen uw geld. Aanvragen voor een lening die binnen tien minuten online worden beoordeeld. En, indien goedgekeurd, geld dat binnen een dag wordt overgemaakt op de rekening van de MKB-ondernemer. ING Bank gaat er in andere Europese landen al de markt mee op; Nederland zal zeker volgen. En daar wordt niemand beter van.

ING Bank gaat het midden- en kleinbedrijf in Frankrijk en Italië financieringen met een hoge rentemargeaanbieden. Het gaat hierbij om bedragen tussen de 3.000 en 100.000 euro. Dankzij een samenwerking met Fintech-bedrijf Kabbage kunnen financieringsaanvragen in slechts tien minuten worden beoordeeld.

Wat opmerkelijk is, is dat ING ondertussen doodleuk ook beweert dat dergelijke bedrijfsfinancieringen tot 250.000 euro in ons land onrendabel zijn. Het geeft toch iets gênants aan deze zelfverklaarde ‘oranje bank’ met haar 96 procent buitenlandse aandeelhouders.

In ons land zijn inmiddels ook enkele non-banks — zoals bijvoorbeeld Kredietvooruit en Spotcap — met vergelijkbare proposities operationeel. Het zal daarom vast en zeker niet heel lang meer duren voordat de meeste banken hier hun aanpak overnemen. En op die manier zijn we bijna weer terug bij de ‘gouden jaren’ die voorafgingen aan de kredietcrisis.

Het adagium is nu ‘snel, efficiënt en renderend’ — voor de bank, welteverstaan

Het eerste hoofdstuk van mijn boek ‘Rotbanken’ begint met een praktijkvoorbeeld van een fietsenwinkel. Die mocht van ING Bank in 2006 zonder veel plichtplegingen tienduizenden euro’s rood staan. Via internet kreeg hij — zonder inzage in cijfers, businessplan of toelichting — tot wel 350.000 euro krediet toebedeeld.

Datzelfde krediet werd, trouwens óók zonder plichtplegingen, echter weer ingetrokken toen het de ondernemer in kwestie even tegenzat. Wat hem daarop de kop kostte, was dat zijn bank hem nauwelijks persoonlijk kende. Ook had ING werkelijk geen flauw idee van de aard van zijn business en had het zich niet verdiept in zijn problematiek en bedrijfsvoering.

Via de aparte internetdochter Bizner verstrekte ook de Rabobank vanaf 2006 vergelijkbare MKB- financieringen. Tegen het advies van de eigen praktijkmensen in, en net als ING Bank ook zónder de basale bancaire zorgvuldigheid in acht te nemen. Het kostte de bank goudgeld: al in 2010 kwam Rabobank schielijk weer op hun schreden terug door kredietverlening via internet actief te beëindigen en de hele portefeuille versneld af te bouwen. In de verklaring die de bank er destijds bij leverde, stond te lezen: ‘Vanuit de zorg voor de klant is het beter dat ondernemer en bankadviseur elkaar in de ogen kunnen kijken bij het beoordelen van kredietaanvragen.’

Groeiden de bomen rond 2006 nog tot in de hemel, tussen 2010 en 2016 nam de realiteitszin het over. Anno 2017 lijken banken de lessen uit het recente verleden echter alweer totaal te zijn vergeten. Hun adagium is nu ‘snel, efficiënt en renderend’ — voor de bank, welteverstaan.

“Van ‘vandaag gebeld, morgen uw geld’ wordt niemand beter — de klant niet, de bank zelf ook niet”

Kleinzakelijke ondernemers met hun zogenaamd ‘onrendabele financieringen’ zijn vrijwel alleen nog welkom via internet — ook bij de Rabobank. Tot op dit moment is er, naast de geautomatiseerde analyse van cijfers, uit ‘zorg voor de klant’ en in het belang van de bank, meestal nog wel sprake van een handweging. Maar hoe lang nog als voor alle aanbieders de aandacht voor het eigen korte termijn gewin weer de overhand krijgt?

Juist voor de risicoafweging bij bedrijfsfinancieringen is de combinatie van subjectieve beoordeling over de ondernemer, over diens vaardigheden en plannen en het objectieve oordeel over zijn cijfers en businessplan, altijd cruciaal gebleken. Op het moment dat dit werd losgelaten, is het in de kredietverlening fout gegaan. Fout voor de bank, want die kreeg te maken met oninbare vorderingen. Fout voor de ondernemers want er ontstond onnodige overcreditering. Fout voor alle stakeholders rondom de kredietnemers.

Door ondernemers nu wéér ‘quick & dirty’ financieringen te gaan verstrekken, dreigen diezelfde fouten opnieuw gemaakt te gaan worden. De stelling van Rabobank uit 2011 dat het beter is om de klant ‘in de ogen kunnen kijken’ bij de beoordeling van kredietaanvragen, staat namelijk nog steeds als een huis overeind. Dat is gewoon bancaire zorgvuldigheid. Niet meer en niet minder.

Bij bedrijfsfinancieringen is áltijd maatwerk vereist. Ook — en misschien wel juist — in het MKB. Plat gezegd: een zakelijke kredietbehoefte komt niet op als poepen. Alleen daarom al hoort snelheid van verstrekken volstrekt ondergeschikt te zijn aan de kwaliteit van de financiële dienstverlening. Wanneer sociale intelligentie omwille van bancaire efficiëntie — ‘vandaag gebeld, morgen uw geld’ — wordt vervangen door machine-intelligentie, brengt dat de MKB-kredietverlening opnieuw op een hellend vlak. En daar wordt niemand beter van: de klant niet, en de bank zelf uiteindelijk ook niet.

31/10/2017 v.h.e. verschenen op Follow The Money

http://bit.ly/2mQtxRw